Το Συμβούλιο της Ευρώπης

www.coe.int

Το Συμβούλιο της Ευρώπης (ΣτΕ) ιδρύθηκε στις 5 Μαΐου του 1949. Είναι ο παλαιότερος Ευρωπαϊκός Πολιτικός Θεσμός, κύριος στόχος του οποίου είναι η προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας και του κράτους δικαίου στα κράτη μέλη του.

Σήμερα αριθμεί 47 κράτη-μέλη. Συμμετέχουν επίσης 5 κράτη (Αγία Έδρα, ΗΠΑ, Ιαπωνία, Καναδάς, Μεξικό) ως παρατηρητές του Συμβουλίου και 3 κράτη (Ισραήλ, Καναδάς, Μεξικό) ως παρατηρητές της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσής του. Στις 9 Αυγούστου 1949 η Ελλάδα προσχώρησε ως το 11ο κράτος-μέλος, στο Συμβούλιο της Ευρώπης.

Ο Οργανισμός εδρεύει στο Στρασβούργο της Γαλλίας.

Εκπροσώπηση των κρατών μελών

Η εκπροσώπηση των κρατών μελών του Συμβουλίου της Ευρώπης συντελείται σε επίπεδο

  • κυβερνήσεων (Επιτροπή Υπουργών)
  • εθνικών κοινοβουλίων (Κοινοβουλευτική Συνέλευση)
  • τοπικών και περιφερειακών αρχών (Κογκρέσο Τοπικών και Περιφερειακών Αρχών)

– Η Επιτροπή Υπουργών (Committee of Ministers) είναι το σώμα λήψης αποφάσεων του Συμβουλίου και αποτελείται από τους Υπουργούς Εξωτερικών των κρατών μελών (ή τους Μόνιμους Αντιπροσώπους με μόνιμη έδρα στο Στρασβούργο).

– Η Κοινοβουλευτική Συνέλευση (Parliamentary Assembly) είναι το συμβουλευτικό σώμα τα μέλη του οποίου ορίζονται από τα εθνικά κοινοβούλια.

– Το Κογκρέσο Τοπικών και Περιφερειακών Αρχών της Ευρώπης (Congress of Local and Regional Authorities of Europe) είναι ένα συμβουλευτικό όργανο όπου εκπροσωπούνται οι τοπικές και περιφερειακές αρχές όλων των κρατών-μελών.

Το Κογκρέσο αποτελείται από δύο Επιμελητήρια:

το Επιμελητήριο των Τοπικών Αρχών

το Επιμελητήριο των Περιφερειών.

Η συνέλευση των δυο επιμελητηρίων αποτελείται από 313 μόνιμα μέλη και 313 αναπληρωματικά, καθένα από τα οποία είναι εκλεγμένος αντιπρόσωπος από τις 200.000 τοπικές και περιφερειακές αρχές των κρατών μελών του Συμβουλίου.

Το Προεδρείο είναι το πολιτικό και εκτελεστικό όργανο του Κογκρέσου. Αποτελείται από τον Πρόεδρο του Κογκρέσου, τους Προέδρους των δύο Επιμελητηρίων και τους 7 αντιπροέδρους.

Το Κογκρέσο συνεδριάζει τέσσερις φορές ετησίως στο Στρασβούργο, όπου υποδέχεται και αντιπροσωπείες από διαπιστευμένους ευρωπαϊκούς οργανισμούς και κάποια κράτη που δεν είναι μέλη ως παρατηρητές η φιλοξενούμενους.

Η Μόνιμη Επιτροπή που αποτελείται από όλες τις εθνικές αντιπροσωπείες, συνεδριάζει με τις διάφορες άλλες επιτροπές μεταξύ των συνεδριών της Ολομέλειας του Κογκρέσου κατά τη διάρκεια της Φθινοπωρινής και της Εαρινής Συνόδου.

Το έργο του Κογκρέσου υλοποιείται από τρεις επιτροπές:

  • την Επιτροπή Επίβλεψης, υπεύθυνη να επιτηρεί την ανάπτυξη και διατήρηση της τοπικής και περιφερειακής δημοκρατίας στα κράτη μέλη,
  • την Επιτροπή Διακυβέρνησης, αρμόδια για νομικά και πολιτικά θέματα σχετικά με την επίτευξη της καλής διακυβέρνησης και της δημοκρατίας σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο,
  • την Επιτροπή Τρεχουσών Υποθέσεων, επί τρεχόντων θεμάτων και επειγουσών καταστάσεων που επηρεάζουν την τοπική αυτοδιοίκηση.

Κάθε μέλος έχει θέση σε μία από αυτές τις Επιτροπές. Τα μέλη κάθε χώρας αναλογούν στον πληθυσμό της. Η Ελλάδα έχει δικαίωμα 7 μελών.

Το Κογκρέσο αποτελείται επίσης από τέσσερις θεσμοθετημένες επιτροπές:

  • Την Επιτροπή Θεσμικών Θεμάτων, η οποία έχει στόχο της τη σύσταση εκθέσεων για την πρόοδο της τοπικής και περιφερειακής δημοκρατίας στην Ευρώπη.
  • Την Επιτροπή Πολιτισμού και Εκπαίδευσης, η οποία είναι υπεύθυνη για τον τύπο, τη νεολαία, τον αθλητισμό και την επικοινωνία.
  • Την Επιτροπή Αειφόρου Ανάπτυξης, η οποία είναι υπεύθυνη για περιβαλλοντικά θέματα και τον αστικό σχεδιασμό.
  • Την Επιτροπή Κοινωνικής Συνοχής, η οποία είναι υπεύθυνη για θέματα που αφορούν στην απασχόληση, τα πολιτικά δικαιώματα, τη μετανάστευση, τις διακοινοτικές σχέσεις, την ισότητα των δύο φύλων και την αλληλεγγύη.

Οι σκοποί του Συμβουλίου της Ευρώπης

  • να προστατεύει τα ανθρώπινα δικαιώματα, τη δημοκρατία και τον πλουραλισμό.
  • να συμβάλλει στην ενημέρωση και να ενθαρρύνει την ανάπτυξη της πολιτιστικής ταυτότητας και της πολυμορφίας της Ευρώπης.
  • να αναζητά λύσεις για τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Ευρωπαϊκή κοινωνία (τις διακρίσεις κατά των μειονοτήτων, την ξενοφοβία, τη μισαλλοδοξία, την προστασία του περιβάλλοντος, κλπ).
  • να βοηθά για τη σταθερότητα της δημοκρατίας στην Ευρώπη, στηρίζοντας προς αυτή την κατεύθυνση την πολιτική, νομοθετική και συνταγματική μεταρρύθμιση των κρατών-μερών.

Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων

www.echr.coe.in

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, γνωστό και ως Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, ιδρύθηκε με σκοπό τη διασφάλιση του σεβασμού των υποχρεώσεων των κρατών μελών που απορρέουν από την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, η οποία υιοθετήθηκε από το Συμβούλιο της Ευρώπης το 1950. Έργο του Δικαστηρίου είναι ο έλεγχος της εφαρμογής της Σύμβασης, εκδικάζοντας προσφυγές πολιτών κατά παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων οι οποίες διαπράχθηκαν από κράτη μέλη. Κάθε κράτος μέλος της Σύμβασης διαθέτει σε αυτό έναν δικαστή.

Πρόκειται για τον πρώτο σε διεθνές επίπεδο δικαστικό μηχανισμό προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Παρέχει τη δυνατότητα τόσο διακρατικής όσο και ατομικής προσφυγής, μετά την εξάντληση των εσωτερικών ένδικων μέσων. Η Επιτροπή Υπουργών επιμελείται της πιστής εφαρμογής και εκτέλεσης των αποφάσεων του ΕΔΑΔ εκ μέρους των κρατών μελών.

Δυνατότητα προσφυγής στο ΕΔΑΔ έχει κάθε πολίτης ατομικά καθώς και κάθε μη κυβερνητική οργάνωση. Δεν μπορεί να προσφύγει σε αυτό δημόσια υπηρεσία ή Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου. Η προσφυγή στρέφεται πάντοτε κατά κράτους και ποτέ κατά ιδιώτη. Για να γίνει η προσφυγή αρκεί μια επιστολή στη Γραμματεία της Διεύθυνσης του Δικαστηρίου –ακόμη και με το ταχυδρομείο- στη μητρική γλώσσα του προσφεύγοντος.

Δύο είναι οι προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούνται για την άσκηση προσφυγής:

α) να έχει παραβιάσει ένα κράτος-μέλος της ΕΣΔΑ κάποιο από τις διατάξεις της και

β) ο πολίτης να έχει εξαντλήσει τα εθνικά ένδικα μέσα κατά της προσβολής αυτής.

Επίσημος εκπρόσωπος του ελληνικού κράτους στο Δικαστήριο είναι το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους και τις υποθέσεις χειρίζονται τα στελέχη του υπό τις οδηγίες και κατευθυντήριες γραμμές του Υπουργείου Εξωτερικών.

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων εδρεύει στο Στρασβούργο.

Επίτροπος Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων

Το 1999 συνεστήθη ο θεσμός του Επιτρόπου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης, του οποίου η δράση είναι πλήρως αυτόνομη. Στην Εντολή του Επιτρόπου περιλαμβάνεται, μεταξύ άλλων, η παροχή βοήθειας στα κράτη-μέλη για την τήρηση των πρoτύπων προστασίας των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΣτΕ και η επισήμανση πιθανών νομοθετικών και εφαρμοστικών αδυναμιών σχετικών με τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Στο πλαίσιο της Εντολής του πραγματοποιεί επισκέψεις στα κράτη – μέλη.