“Ομπρέλα” προστασίας για το εισόδημα των αγροτών, κίνητρα στους νέους καλλιεργητές, προώθηση των παραδοσιακών προϊόντων, αύξηση της αγροτικής και γεωργικής παραγωγής, εξωστρέφεια και ανταγωνιστικότητα στα προϊόντα και σύνδεση του πρωτογενούς τομέα με τη μεταποίηση θα προσφέρει το «Καλάθι Αγροτικών Προϊόντων της Περιφέρειας Αττικής», η πρωτοβουλία του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων που παρουσίασε την Παρασκευή 15 Απριλίου 2011, σε Ειδική Συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου Αττικής, υπό την προεδρία του Περιφερειάρχη κ. Γ. Σγουρού, ο Υπουργός κ. Κ. Σκανδαλίδης.
Ο Υπουργός ανέλυσε τις πτυχές της πρωτοβουλίας που ξεκίνησε το ΥΠΑΑΤ, διευκρινίζοντας ότι το Επιχειρησιακό Σχέδιο για τα προϊόντα που θα ενταχθούν στο «καλάθι» θα υλοποιηθεί από την Περιφέρεια Αττικής με τη χρηματοδότηση και τη θεσμική και οργανωτική στήριξη του Υπουργείου. Υπογράμμισε δε, ότι το «Καλάθι της Περιφέρειας Αττικής» αποτελεί μια δυναμική πολιτική στον τομέα της Αγροτικής Ανάπτυξης, με στόχο τη βελτίωση του ισοζυγίου στα αγροτικά προϊόντα και την ανάδειξη της ιδιαιτερότητάς τους στο τρίπτυχο ταυτότητα-ποιότητα-αειφορία. Σύμφωνα με το κείμενο εργασίας του ΥΠΑΑΤ, τα κηπευτικά υπαίθρου και θερμοκηπίου, τα άνθη, το κρασί, το φιστίκι, το μέλι, τα προϊόντα από αιγοπρόβειο γάλα και κρέας καθώς και τα παραδοσιακά προϊόντα Φέτα ΠΟΠ, Σύκα Βραυρώνας, ελαιόλαδο και μέλι Τροιζηνίας, και μέλι Κυθήρων είναι τα προϊόντα που περιλαμβάνει το “Καλάθι της Περιφέρειας Αττικής”.
Στον χαιρετισμό του ο Περιφερειάρχης Αττικής Γιάννης Σγουρός, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στην πρώτη παρουσία Υπουργού στο Περιφερειακό Συμβούλιο, αφού καλωσόρισε τον κ. Σκανδαλίδη, τόνισε πως «Στις κρίσιμες ώρες που διέρχεται η χώρα, οικονομική επιβίωση δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς ανταγωνιστικότητα, ποιότητα, καινοτομία. Για να αποκτήσουν πρακτική και αποτελεσματική εφαρμογή, θα πρέπει να συνδέονται με δράσεις στους τομείς που ξεχωρίζουμε για τις μοναδικές μας ικανότητες».
Αναφερόμενος στις προοπτικές αλλά και στα προβλήματα που αφορούν στην αγροτική ανάπτυξη της Αττικής ο κ. Γ. Σγουρός είπε:
«Αυτόν ακριβώς τον δρόμο μάς δείχνει η στρατηγική του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, μέσα από το καινοτόμο πρόγραμμα «Προϊόντα για το Καλάθι Περιφέρειας Αττικής».
Είναι μια στρατηγική ζωής, που θα λέγαμε συμβολικά ότι σηματοδοτεί την επιστροφή στις ρίζες μας.
Μια επιστροφή,
στην ανεκτίμητη πρωτογενή παραγωγή,
στον πλούτο της Αττικής γης,
στο μέλι, στο κρασί, στο λάδι, στα κηπευτικά υπαίθρου και θερμοκηπίου, στα παραδοσιακά μας προϊόντα.
Είναι καιρός να αναλογιστούμε ότι κοντά στον υπερτονισμένο τριτογενή τομέα των υπηρεσιών υπάρχει και η αστείρευτη δυναμική της πρωτογενούς μας παραγωγής.
Υπάρχει η αγροτική και γεωργική ιστορία της πατρίδας μας.
Υπάρχει αυτή η μοναδική Αττική γη, που είναι χρέος μας να διαφυλάξουμε να αναδείξουμε, να αξιοποιήσουμε για το παρόν της χώρας μας, αλλά και για το μέλλον των επόμενων γενεών.
Ενώ η συμμετοχή του πρωτογενή τομέα παραγωγής στην Αττική είναι πολύ μικρή ποσοτικά έχει σημαντικά ποιοτικά και δυναμικά χαρακτηριστικά που της δίνουν προοπτική και μας επιβάλλουν να χαράξουμε και να εφαρμόσουμε πολιτικές που θα τη στηρίξουν.
Θέλω πριν από κάθε αναφορά στα προβλήματα της πρωτογενούς παραγωγής να επισημάνω ότι σε κάθε περίπτωση η Αττική είναι ο μεγαλύτερος καταναλωτής αγροτικών προϊόντων στη χώρα και επομένως πρέπει να αξιοποιηθεί ως εμβρυουλκός της αγροτικής ανάπτυξης ολόκληρης της χώρας με την υιοθέτηση κατάλληλων πολιτικών.
Τα προβλήματα που καλούνται ν’ αντιμετωπίσουν οι αγροτικές περιοχές, που κατ’ ουσία αποτελούν την περιαστική ζώνη του Λεκανοπεδίου, σχετίζονται:
με τη μείωση της επιβάρυνσης του περιβάλλοντος από την άσκηση της γεωργικής δραστηριότητας που αποτυπώνεται στην διαχείριση των υδάτων για άρδευση, τη μόλυνση του εδάφους και των υπόγειων υδάτων από υπολείμματα φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων
την αλλαγή χρήσεων γης.
τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της φυτικής και ζωικής παραγωγής και των επιχειρήσεων πρώτης μεταποίησης και εμπορίας γεωργικών προϊόντων.
Για τα προβλήματα αυτά με δεδομένο τον μονοταμειακό χαρακτήρα του ΠΕΠ, δεν μπορούν να υλοποιηθούν παρεμβάσεις από αυτό, αφού δεν εμπίπτουν στο πεδίο επιλεξιμότητας του ΕΣΠΑ.
Οι αναγκαίες παρεμβάσεις πρέπει να υλοποιηθούν μέσω του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης 2007 – 2013 Αλέξανδρος Μπαλτατζής και συγκεκριμένα για τα θέματα που σχετίζονται με την περιβαλλοντική διάσταση της άσκησης της γεωργίας και την αναγκαιότητα διατήρησης της γεωργικής γης μέσω του Άξονα Προτεραιότητας 2 “Προστασία του περιβάλλοντος και αειφόρος διαχείριση των φυσικών πόρων”, όπου παρέχονται ενισχύσεις για την υιοθέτηση γεωργοπεριβαλλοντικών μέτρων όπως η βιολογική γεωργία, η αγρανάπαυση, η διατήρηση του αγροτικού τοπίου.
Οι αναγκαίες παρεμβάσεις που σχετίζονται με τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας του τομέα σε επίπεδο γεωργικών εκμεταλλεύσεων, αλλά και των επιχειρήσεων πρώτης μεταποίησης και εμπορίας γεωργικών προϊόντων πρέπει να αποτελέσουν προτεραιότητες του προγράμματος αγροτικής ανάπτυξης.
Κατά την τρίτη προγραμματική περίοδο δύο από τις πλέον υστερούσες αναπτυξιακά περιοχές της Περιφέρειας και συγκεκριμένα η Επαρχία Tροιζηνίας και τα Κύθηρα αποτελούσαν περιοχές εφαρμογής Ολοκληρωμένων Προγραμμάτων Ανάπτυξης Αγροτικού χώρου (ΟΠΑΑΧ) του Επιχειρησιακού Προγράμματος Αγροτική Ανάπτυξη Ανασυγκρότηση της Υπαίθρου 2000 – 2006. Η προσπάθεια αυτή πρέπει να συνεχιστεί αφού τα προβλήματα ανάπτυξης εξακολουθούν να υπάρχουν.
Στην Περιφέρεια Αττικής υπάρχουν νησιά που βρίσκονται κοντά στην Αθήνα όπου δημιουργήθηκε τις περασμένες 10ετίες ένα σημαντικό τουριστικό άλμα, στηριζόμενο κυρίως σε εισερχόμενες τουριστικές ροές από το εξωτερικό. Η περιορισμένη δυνατότητα πολεοδομικής ανάπτυξης και η έλλειψη επενδυτικού κλίματος, οδήγησε σε σταδιακή απομείωση του ποιοτικού τουρισμού, με συνέπεια την μεταστροφή της ανάπτυξης σε εσωτερικό τουρισμό Σαββατοκύριακου και την απώλεια της διεθνούς αναγνωρισιμότητας.
Σε ορισμένα επίσης νησιά η ύπαρξη δραστηριοτήτων πρωτογενούς τομέα δοκιμάζεται από το μέγεθος, το είδος και τη μέθοδο των αγροτικών εκμεταλλεύσεων.
Αναφορικά με τον πρωτογενή παραγωγικό τομέα, ενώ η κλαδική ανάπτυξή του σε εθνικό επίπεδο παρουσιάζει διαρθρωτικά προβλήματα με χαμηλή παραγωγικότητα, μείωση της συμμετοχής του στο εθνικό προϊόν και δυσμενή τροπή του εξωτερικού ισοζυγίου, στην Αττική εμφανίζει σημαντικό δυναμισμό που οφείλεται στην αυξημένη παραγωγικότητα της εργασίας, στην εγγύτητα με το ισχυρό καταναλωτικό κέντρο του Πολεοδομικού Συγκροτήματος, στο είδος των παραγόμενων προϊόντων, στο σχετικά μεγάλο γεωργικό κλήρο και στη χρήση σύγχρονων μεθόδων εκμηχάνισης της παραγωγής.
Οι δυναμικοί κλάδοι αφορούν στην ανθοκομία, τα κηπευτικά τις αμπελοκαλλιέργειες και τα αλιευτικά προϊόντα (υδατοκαλλιέργειες), κυρίως στον Μαραθώνα, τα Μεσόγεια, τα νησιά και την επαρχία Τροιζηνίας και σε ζώνες όπου δεν αναπτύσσονται άλλες μη συμβατές προς αυτά χρήσεις (π.χ. τουρισμός).
Με εξαίρεση την παραγωγή κρασιού και μάλιστα εμφιαλωμένου, οι παραδοσιακές αγροτικές δραστηριότητες στην Αττική, όπως η καλλιέργεια σιτηρών και ελιάς, τείνουν να περιορίζονται, όπως περιορίζεται και η παραδοσιακά μετακινούμενη κτηνοτροφία.
Τα αίτια της εξέλιξης αυτής, πέρα από τη γενικότερη πορεία της αγροτικής οικονομίας της χώρας, εντοπίζονται κατά κύριο λόγο στη ραγδαία αστικοποίηση περιοχών με γεωργική χρήση στην ευρύτερη περιοχή της Πρωτεύουσας, όπως τα Μεσόγεια.
Η διατήρηση της «γεωργικής γης» στη Περιφέρεια θα πρέπει να αποτελέσει βασική προτεραιότητα του χωροταξικού σχεδιασμού. Η αξιοποίηση των μέσων που προσφέρει η νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική και κυρίως το πλέγμα των «Αγροπεριβαλλοντικών» Μέτρων μπορούν να συμβάλλουν σε κάποιο βαθμό στη διατήρηση της γεωργίας στην Περιφέρεια Αττικής.
Ο πρωτογενής τομέας στην Αττική καλείται πλέον να διαδραματίσει έναν ουσιαστικό ρόλο στην προστασία του περιβάλλοντος, παρά το γεγονός ότι παρουσιάζει ιδιαίτερα υψηλή παραγωγικότητα στην Περιφέρεια σε σχέση με την υπόλοιπη χώρα, γεγονός που οφείλεται κατά κύριο λόγο σε μονάδες θερμοκηπίων έντασης κεφαλαίου και στη συγκέντρωση κτηνοτροφικών μονάδων στη Δυτική Αττική.
Οι σημερινές συνθήκες πλήττουν το αγροτικό εισόδημα, αναστέλλουν την αναδιάρθρωση των αγροτικών εκμεταλλεύσεων, αυξάνουν το κόστος παραγωγής, μειώνουν την παραγωγικότητα, διευρύνουν τις ανισότητες και τις τιμές από τον παραγωγό στο ράφι και βάλλουν την ανταγωνιστικότητα της αγροτικής οικονομίας, σε μεγάλο μέρος της οποίας συμμετέχουν ο τομέας της βιομηχανίας και του εμπορίου.
Η αναδιάρθρωση της ελληνικής γεωργίας, η ενίσχυση του εισοδήματος του αγρότη και η νέα προοπτική στην ποιότητα και στην εμπορική δύναμη των παραδοσιακών γεωργικών μας προϊόντων πρέπει να βρίσκονται στο επίκεντρο της πολιτικής του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων αλλά και όλων των θεσμικών φορέων που έχουν ευθύνη στο χώρο της γεωργίας.
Οι ανθοκαλλιέργειες, οι υδατοκαλλιέργειες, η εκπαίδευση και κατάρτιση των αγροτών, η μέριμνα για τους νέους αγρότες ιδιαίτερα είναι ζητήματα που δίνουμε μεγάλη σημασία».
Στην παρουσίαση του Επιχειρησιακού Σχεδίου, ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Κ. Σκανδαλίδης δεσμεύτηκε πώς το ΥΠΑΑΤ θα διαθέσει ένα μεγάλο κομμάτι ανεκμετάλλευτης γης στην Αττική, που υπολογίζεται σε 15.000 στρέμματα διαιρεμένα σε 1.700 κομμάτια, τα οποία και θα μισθώσει με συμβολικό τίμημα σε μικρομεσαίους αγρότες και ακτήμονες, έτσι ώστε η σχολάζουσα γη να μπει ξανά στην παραγωγική διαδικασία. Παράλληλα, έδωσε ιδιαίτερη βαρύτητα:
- Στη λειτουργία Δημοπρατηρίου Αγροτικών Προϊόντων ,που έχει ως στόχο να φέρει κοντά παραγωγούς και λιανοπωλητές, ώστε να μειωθεί το μήκος αλυσίδας εφοδιασμού προϊόντων και να βελτιωθεί η λειτουργία της με θετικές επιπτώσεις στις τιμές καταναλωτή και παραγωγού.
- Στις Αγροτοδιατροφικές Συμπράξεις, που αποτελούν τον κρίκο σύνδεσης της παραγωγής τροφίμων και των ανθρώπων με την εφοδιαστική αλυσίδα, τους χώρους εστίασης, το χώρο του εμπορίου και των καταναλωτών.
- Στο Ταμείο Αγροτικής Επιχειρηματικότητας, που θα χρηματοδοτεί καινοτόμες ποιοτικές και παραγωγικές δραστηριότητες του πρωτογενή τομέα και τη μεταποίηση των προϊόντων του.
- Στη διαδικασία της πιστοποίησης ποιότητας των αγροτικών προϊόντων, με την ευθύνη να περνά στην Περιφέρεια, ώστε να έχει η Αττική αναγνωρισμένα επώνυμα προϊόντα με ενιαίο σήμα ποιότητας.
- Ολοκληρώνοντας την παρουσίαση του, ο κ. Κ. Σκανδαλίδης κατέστησε σαφές πως τα χρηματοδοτικά εργαλεία για την υλοποίηση του “Καλαθιού της Περιφέρειας” αποτελούν υποχρέωση του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και είναι το πρόγραμμα “Αλέξανδρος Μπαλτατζής”, το Ταμείο Γεωργίας και Κτηνοτροφίας, ο Κρατικός Προϋπολογισμός καθώς και τα επιχειρησιακά προγράμματα που συγχρηματοδοτούνται από την Ε.Ε.
Τη Συνεδρίαση παρακολούθησαν η Υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κ. Μ. Αποστολάκη, η οποία παρενέβη, προκειμένου να επιστήσει την προσοχή όλων στο μείζον θέμα των “ελληνοποιήσεων” των προϊόντων, Δήμαρχοι και εμπλεκόμενοι φορείς.
Ειδική παρουσίαση των θεμάτων που αφορούν την αγροτική ανάπτυξη των νησιών του Αργοσαρωνικού, έκανε ο Αντιπεριφερειάρχης Νήσων κ. Δ. Κατσικάρης λέγοντας:
«Στην Αττική και ιδιαίτερα στα νησιά της, έχουμε σημαντική δραστηριότητα. Έχουμε Εσπεριδοειδή, Ελιές, Ανθοκομία, Αμπελοκαλλιέργεια, Δενδρώδεις καλλιέργειες, Μελισσοκομία, Αιγοπρόβατα και Βοοειδή και παντού απαιτούνται σχέδια βελτίωσης.
- Θέλουμε να υπάρχει άμεση ενημέρωση με ίδρυση HELP DESK, όπως στον ΟΠΑΑΧ.
- Μείωση ιδίας συμμετοχής των αγροτών.
- Δεν έχουν βγει ακόμη οι προδιαγραφές για τις μελέτες άρδευσης, τα δίκτυα μετεωρολογικών προειδοποιήσεων, μελέτες σχεδιασμού κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων και οι ημερομηνίες λήγουν 31 Μαΐου
- Ζητάμε να αρχίσει να εφαρμόζεται το σύστημα πιστοποίησης.
- Να γίνει άμεση εκπόνηση μελέτης από το Υπουργείο, ζωνών καλλιέργειας εσπεριδοειδών.
- Μείωση ΦΠΑ στα γεωργικά εφόδια.
- Έλεγχος παράνομων φυτοφαρμάκων.
- Να υπάρξει πρόγραμμα μετατροπής των συμβατικών καλλιεργειών σε βιολογικές που έχει σταματήσει από το 2006.
- Άμεση έναρξη στα προγράμματα χρηματοδότησης μικρών μονάδων μεταποίησης βιολογικών προϊόντων, που θα δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας.
- Συνεχή ενημέρωση των γεωπόνων και κτηνιάτρων.
- Προτείνουμε τη δημιουργία Βιβλιοθήκης ψηφιακών φωτογραφιών στο Υπουργείο.
- Θέλουμε επίσης να ασχοληθείτε με το Λεμονόδασος που μαραζώνει. Να ενταχθεί σε πρόγραμμα, να σωθεί και να αναπτυχθεί.
Η Αίγινα έχει το μοναδικό φιστίκι και ένα ισχυρό BRAND NAME και θέλουμε να το στηρίξουμε αποφασιστικά.
Η στήριξη αυτή, ισχύει και για το μέλι Κυθήρων, το μέλι και το ελαιόλαδο Τροιζηνίας, σημαντικά προϊόντα ποιότητας.
Οι Κτηνοτρόφοι χρειάζονται σωστές εκτάσεις και το κράτος οφείλει να τις δώσει.
- Στις ζωοτροφές οι τιμές έχουν απογειωθεί.
- Μέγα θέμα τα Σφαγεία.
- Μείζον είναι το ζήτημα της διακίνησης ζώων από γειτονικές χώρες και της «Ελληνοποίησής τους» με διάτρητες διαδικασίες.
- Εξετάστε την δυνατότητα να επανέλθει στο ΥΠΑΑΤ ο ΕΦΕΤ και να αποδοθούν αρμοδιότητες ελέγχου στην Περιφέρεια.»
Χαρακτηριστικό ήταν το κλίμα συναίνεσης και διαλόγου επί των προτάσεων του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, που εκφράστηκε κατά πλειοψηφία μέσα από τις τοποθετήσεις των επικεφαλής των παρατάξεων του Περιφερειακού Συμβουλίου.
Κλείνοντας τη Συνεδρίαση ο Περιφερειάρχης Αττικής κ. Γ. Σγουρός ανακοίνωσε τη σύσταση Διαπαραταξιακής Ομάδας Εργασίας για την από κοινού σύνταξη του Επιχειρησιακού Σχεδιασμού για την Αγροτική Ανάπτυξη της Αττικής λέγοντας χαρακτηριστικά:
«Πρόθεση μας είναι να έχουμε μία ολοκληρωμένη και αποδοτική συνεργασία με το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, προκειμένου να αναδειχθεί το «Καλάθι των Αγροτικών Προϊόντων της Περιφέρειας Αττικής». Αν όλο αυτό είναι φλέβα χρυσού ή αν κάποιος πάει κάτι να ξεφορτωθεί, θα κριθεί εκ του αποτελέσματος. Εκείνοι μας πετούν το γάντι. Εμείς τολμάμε να το σηκώσουμε».