ΣΥΝΕΔΡΙΟΜΕΤΙΤΛΟ:«INTERNATIONAL DAYS FOR HIGHER EDUCATION,
COSMOPOLITANISM AND SOLIDARITY» TEI of ATHENS, CONFERENCE CENTRE
27 – 28 – 29 MARCH 2017
ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΑΝΤΙΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΡΧΗ ΣΠΥΡΟΥ ΤΖΟΚΑ
«Η ΑΛΛΟΤΡΙΩΣΗ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΥΝΤΕΛΕΙΤΑΙ ΟΤΑΝ ΑΥΤΗ ΔΕΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ ΩΣ ΑΥΤΟΣΚΟΠΟΣ, ΑΛΛΑ ΩΣ ΜΕΣΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΚΑΣΤΟΤΕ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ.»
Κυρίες και κύριοι,
Θεωρώ αναγκαίο και επιβεβλημένο ότι μια κοινωνία σε πολύπλευρη κρίση θα πρέπει να συζητάει για το πώς θα την αντιμετωπίσει μέσω της αναβάθμισης της παιδείας και της εκπαίδευσης.
Ακόμα, όμως, και αν δεν βιώναμε τη βαθιά κρίση, η συζήτηση για την παιδεία και την εκπαίδευση θα έπρεπε να είναι στο κέντρο του ενδιαφέροντος με στόχο ευρύτερες συναινέσεις και μακροχρόνιες πολιτικές.
Συνεπώς το Συνέδριο σας έχει ιδιαίτερη αξία και σημασία, καθώς προβάλλει τις αξίες της Εκπαίδευσης, της Αλληλεγγύης και του Κοσμοπολιτισμού, ως προώθησης της συνύπαρξης και κατανόησης μεταξύ των εθνών.
Και εδώ θα ήθελα να μου επιτρέψετε κάποια γενικά σχόλια.
Αναμφίβολα, η σημασία της γνώσης στον σημερινό κόσμο αποκτά πρωτόγνωρες διαστάσεις. Η γνώση επηρεάζει άμεσα πια τον χαρακτήρα της εργασίας, μετατοπίζοντας, κατ’ επέκταση, το ενδιαφέρον προς τις επιστημονικές προόδους και τις τεχνολογικές καινοτομίες.
Σήμερα επικρατεί η άποψη πως η ανθρωπότητα οδεύει με σταθερό ρυθμό προς μια «κοινωνία της γνώσης».
Η ενίσχυση της σημασίας της γνώσης στην παραγωγική σφαίρα αναπόφευκτα αναδιατάσσει τη θέση της και εντός του συνόλου της κοινωνικής ζωής, με έμφαση στους θεσμούς που θεραπεύουν την παραγωγή και μετάδοσή της.
Ειδικότερα, ο χώρος της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, ως χώρος προετοιμασίας του δυναμικού του αύριο, ως χώρος μέθεξης με την επιστημονική γνώση, τις έως τώρα προόδους της και τις προοπτικές για τις μετέπειτα, καθώς και ως χώρος όπου εντοπίζεται σε μεγάλο βαθμό η πρόσφατα μετατοπισμένη στο κέντρο του τομέα της εργασίας πνευματική δραστηριότητα, αποκτά κομβική σημασία.
Εξάλλου στα «καθήκοντα» της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης είναι η εξωστρέφεια και ο κοσμοπολιτισμός με τη θετική του έννοια.
Στόχος τους είναι να προωθούν τη συνεργασία με άλλα εκπαιδευτικά ιδρύματα και ερευνητικούς φορείς στην ημεδαπή και την αλλοδαπή, την αποτελεσματική κινητικότητα του εκπαιδευτικού προσωπικού, των φοιτητών και των αποφοίτων τους, συμβάλλοντας στην οικοδόμηση του Ευρωπαϊκού Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης και Έρευνας.
Το ίδιο συμβαίνει και με την αλληλεγγύη, καθώς συμβάλουν στη διαμόρφωση υπεύθυνων πολιτών, ικανών να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις όλων των πεδίων των ανθρώπινων δραστηριοτήτων με επιστημονική, επαγγελματική και πολιτιστική επάρκεια και υπευθυνότητα και με σεβασμό στις αξίες της δικαιοσύνης, της ελευθερίας, της δημοκρατίας και της κοινωνικής αλληλεγγύης.
Κυρίες και κύριοι,
Η στρατηγική Ευρώπη 2020 για έξυπνη, αειφόρο και περιεκτική ανάπτυξη αναγνωρίζει πολύ σωστά τον βασικό ρόλο τον οποίο πρέπει να αναλάβουν η εκπαίδευση και η Ανώτατη εκπαίδευση, αν επιθυμούμε να γίνουν πραγματικότητα οι φιλοδοξίες μας για την Ευρώπη που εντάσσεται πλέον σε μια ταχέως μεταλλασσόμενη παγκόσμια πραγματικότητα.
Η κοινωνική διάσταση της Ανώτατης εκπαίδευσης απαιτεί συνεπώς επειγόντως την προσοχή μας.
Αυτό συνεπάγεται διεύρυνση της πρόσβασης στην Ανώτατη εκπαίδευση για όσο το δυνατόν περισσότερους Ευρωπαίους πολίτες…… και είναι ζωτικής σημασίας η τοποθέτηση του συγκεκριμένου στόχου πολιτικής στο επίκεντρο των εκπαιδευτικών μας συστημάτων.
Οι αγορές εργασίας της Ευρώπης επιζητούν συνεχώς περισσότερους πτυχιούχους με γνώσεις και δεξιότητες, παρεχόμενες από την Ανώτατη εκπαίδευση και θα πρέπει να γίνουν ουσιαστικές επενδύσεις στα συστήματα Ανώτατης εκπαίδευσης, ώστε αυτά να διασφαλίζουν ότι θα ανταποκριθούμε επαρκώς στη ζήτηση αυτή.
Όπως, όμως, όλοι γνωρίζουμε, τη στιγμή που η ζήτηση αυξάνεται, η δημόσια χρηματοδότηση μειώνεται και αντικαθίσταται από την αγορά. Το κενό, δηλαδή, καλύπτεται, αλλά με στρεβλό τρόπο, καθώς η εκπαίδευση δεν λειτουργεί ως αυτοσκοπός, αλλά ως μέσο για τις κάθε φορά ανάγκες της αγοράς.
Ως ακραία συνέπεια, οι κοινωνικές ανάγκες εκτοπίζονται για να αντικατασταθούν από τις κεφαλαιοκρατικές, οι πανεπιστημιακές λειτουργίες στοιχίζονται με τις κεφαλαιοκρατικές στοχεύσεις σε επίπεδο, αφενός, κερδοφορίας και, αφετέρου, νομιμοποίησης.
Φαίνεται, με άλλα λόγια, ότι νεοφιλελευθερισμός είναι αυτός που κινεί τα νήματα των μεταλλαγών στο πεδίο της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης, έτσι ώστε το κεφάλαιο να εισέλθει σε πεδία της κοινωνικής ζωής.
Μάλιστα, η πρακτική εφαρμογή της εξέλιξης αυτής στον πανεπιστημιακό χώρο υποστηρίζεται και από το κράτος, το οποίο καταλήγει να δρα ως παραπληρωματικός πόλος του ιδιωτικού παράγοντα, παρά τις διαδεδομένες ρητορείες για την ισχύ του αντίθετου.
Η αναδιαμόρφωση της ανώτατης εκπαίδευσης πηγάζει, λοιπόν, από τις μεταβολές που πραγματοποιούνται σε παραγωγικό και κοινωνικό επίπεδο εντός των πλαισίων της κοινωνίας της γνώσης.
Σε ποιόν βαθμό, ωστόσο, συνάδει με αυτές;
Δεν συνάδει όταν εκπαιδευτική πολιτική που ακολουθείται, οδηγεί στην ποιοτική υποβάθμιση της παρεχόμενης γνώσης μέσα από την προοδευτική μετατροπή της σε εμπόρευμα.
Επιπλέον δεν συνάδει όταν η πανεπιστημιακή εκπαιδευτική λειτουργία δρα υποστηρικτικά του νέου καταμερισμού εργασίας που προκύπτει εντός της «κοινωνίας της γνώσης» και ταυτοχρόνως συμβάλλει στην απενοχοποίηση ενός βάρβαρου συστήματος με το επιχείρημα της δήθεν ουδετερότητας της επιστήμης.
Τι μπορεί, λοιπόν, να κάνει η πολιτική για την αντιμετώπιση της συγκεκριμένης εμπειρικής πραγματικότητας; Τι μπορεί να κάνει η αυτοδιοίκηση;
Κυρίες και κύριοι,
Η αυτοδιοίκηση στην Ελλάδα έχει ριζικές διαφορές από εκείνη στα ευρωπαϊκά κράτη και στις αρμοδιότητες και στη λειτουργία της και στις μορφές χρηματοδότησης.
Μεταξύ αυτών των διαφορών είναι και η μη εμπλοκή της στην εκπαίδευση. Δεν εννοώ στη χάραξη της εκπαιδευτικής πολιτικής… αυτή πρέπει να ανήκει στο κεντρικό κράτος.
Δεν αναφέρομαι σε αυτό, αλλά αναφέρομαι σε μορφές αλληλεγγύης, που θα μπορούσε να συμβάλλει ουσιαστικά, όπως:
- Η συμπληρωματική χρηματοδότηση της φοιτητικής στέγης.
- Η σύνδεσή της με την κοινωνική διάσταση, όπως η εγκατάλειψη και η μη αποπεράτωση των σπουδών.
- Υποστήριξη απόρων Φοιτητών.
- Χορήγηση υποτροφιών.
- Και διάφορες άλλες υποστηρικτικές προσεγγίσεις.
Με τις σκέψεις αυτές εύχομαι καλή επιτυχία στις εργασίες και θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι η Περιφέρεια Αττικής, ως μεγαλύτερη Περιφέρεια της Ελλάδας θα συμβάλλει με κάθε τρόπο στην προώθηση και εμπέδωση των αξιών της Αλληλεγγύης και του Κοσμοπολιτισμού, ως προώθησης της συνύπαρξης και κατανόησης μεταξύ των εθνών.