www.protothema.gr

Το παράλιο πευκοδάσος του Εθνικού Πάρκου Σχινιά: Ένα σπάνιο οικοσύστημα σε απειλή!

Θανάσης Αυγερινός

Εν πάσι γαρ τοις φυσικοίς ενεστί τι θαυμαστόν. Σε όλα τα πράγματα στη φύση υπάρχει κάτι άξιο θαυμασμού.. Αριστοτέλης

 

Σχεδόν όλοι οι Αθηναίοι, κάποιο καλοκαίρι, έστω και μια φορά στη ζωή τους έχουν βρεθεί στη μεγαλύτερη παραλία της Αττικής με τη χρυσή αμμουδιά και τα καταγάλανα αβαθή νερά. Ο λόγος για την παραλία Σχινιά στον Μαραθώνα που περιβάλλεται από ένα σπάνιο δάσος κουκουναριάς μόλις ένα από τα τρία εναπομείναντα της Ελλάδας και ένα από τα ελάχιστα εναπομείναντα στη Μεσόγειο. Το παράλιο πευκοδάσος εκτείνεται σε μήκος 3,5 χιλιομέτρων, βρίσκεται μεταξύ του υδροβιότοπου και της θάλασσας, σε αμμώδη έκταση με χαμηλές αμμοθίνες (μικροί αμμόλοφοι) και μαζί με την Μακάρια πηγή, την χερσόνησο Κυνοσούρας, το έλος και τον λόφο Δρακονέρας αποτελούν το Εθνικό Πάρκο Σχινία.

Πόσοι όμως άραγε γνωρίζουν ότι αυτός ο μοναδικός καλοκαιρινός προορισμός και πόλος έλξης χιλιάδων επισκεπτών αποτελεί προστατευόμενη περιοχή από το δίκτυο Natura 2000 με πάνω από 100 σπάνια είδη πτηνών και άλλων βιολογικών ειδών; Πόσοι από εμάς γνωρίζουν ότι βάσει του Π.Δ. (ΦΕΚ 395/Δ΄/03-07-2000) που συστήθηκε το Εθνικό Πάρκο Σχινιά και του σχετικού Κανονισμού Διοίκησης και Λειτουργίας (ΚΥΑ 32473/7718/ΦΕΚ1830/Β΄) η πρόσβαση στο πευκοδάσος και στην παραλία του Εθνικού Πάρκου Σχινιά – Μαραθώνα θα πρέπει να γίνεται αποκλειστικά πεζή μέσω των υπαρχόντων μονοπατιών, που ξεκινούν από τη Λ. Σχινιά και καταλήγουν στην παραλία;

 

Για πολλά χρόνια η αδιαφορία του κράτους, η ρίψη απορριμμάτων από τους επισκέπτες, η βόσκηση, το κυνήγι, η ανεξέλεγκτη κυκλοφορία των αυτοκινήτων μέσα στο δάσος, είχε σαν αποτέλεσμα την περιβαλλοντική και αισθητική υποβάθμιση του τοπίου.

Ακόμα πιο σημαντικό είναι το γεγονός ότι κάθε καλοκαίρι το πευκοδάσος κινδυνεύει από πυρκαγιές λόγω της σύνθετης βλάστησης και της πίεσης που ασκείται από τους χιλιάδες λουόμενους οι οποίοι τα Σαββατοκύριακα ξεπερνούν τους 15.000 και δυστυχώς αρκετοί συμπολίτες μας δεν συμπεριφέρονται με την ίδια φροντίδα στο πευκοδάσος, ανάβοντας φωτιές για μπάρμπεκιου και αφήνοντας σωρούς σκουπιδιών τα οποία σε συνδυασμό με τη ξερή βλάστηση αποτελούν «ωρολογιακές βόμβες» πρόκλησης πυρκαγιάς την ίδια στιγμή που το υφιστάμενο αυτόματο δίκτυο δασοπυρόσβεσης δεν λειτουργεί λόγω φθορών από την χρόνια αχρηστία.

 

Σημειώνεται ότι το συγκεκριμένο δίκτυο δασοπυρόσβεσης που κατασκευάστηκε ενόψει των Ολυμπιακών Αγώνων 2004 ουδέποτε λειτούργησε αλλά φαίνεται πως δεν θα ήταν και ιδιαίτερα αποτελεσματικό για την πυρόσβεση λόγω των τεχνικών χαρακτηριστικών του που μπορεί να υποστηρίξει την πρόληψη και όχι την πυρόσβεση. Εύλογα προκαλείται μεγάλη ανησυχία και αγωνία για το τι θα συμβεί σε πιθανή εκδήλωση πυρκαγιάς εφόσον δεν υφίστανται οι αναγκαίοι έξοδοι διαφυγής ενώ δεν είναι γνωστό εάν υπάρχει οργανωμένο σχέδιο απομάκρυνσης πολιτών.

Από το 2003 έχει συσταθεί ο Φορέας Διαχείρισης του Εθνικού Πάρκου που είναι αποκλειστικά αρμόδιος να προστατεύσει και να αναβαθμίσει το φυσικό περιβάλλον σε συνεργασία με τους άλλους εμπλεκόμενους φορείς όπως το Δασαρχείο, την Πυροσβεστική και τον Δήμο. Μετά την πρόσφατη ψήφιση του ν.4685/2020 (ΦΕΚ 92/τ. Α’) για τον εκσυγχρονισμό της περιβαλλοντικής νομοθεσίας ο Φορέας πρόκειται να υπαχθεί στον Οργανισμό Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ) του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας από όπου και αναμένουμε καταλυτικές παρεμβάσεις βιώσιμης ανάπτυξης και προστασίας του φυσικού πλούτου όλων των προστατευόμενων περιοχών και φυσικά του Εθνικού Πάρκου Σχινιά.

Ενόψει της φετινής αντιπυρικής περιόδου και στο πλαίσιο της αποτροπής του κινδύνου πρόκλησης πυρκαγιάς στο παραθαλάσσιο δάσος αναδεικνύουμε μέσα από πρωτοβουλίες της Περιφέρειας Αττικής την αναγκαιότητα της έγκαιρης λήψης των απαραίτητων προληπτικών μέτρων πυροπροστασίας καθώς και της προσήκουσας αισθητικής και περιβαλλοντικής αναβάθμισης από τους αρμόδιους φορείς.

Περιβαλλοντικές δράσεις για την υποβοήθηση της φυσικής αναγέννησης της Κουκουναριάς, η προστασία των αμμοθίνων, η απαγόρευση κυκλοφορίας των τροχοφόρων οχημάτων, η εγκατάσταση υδατοδεξαμενών πυροπροστασίας, οι πρωτοβουλίες εθελοντικού καθαρισμού από μπάζα και απορρίμματα, η υιοθέτηση συστημάτων ανακύκλωσης, η τοποθέτηση ξύλινου διαδρόμου για την διευκόλυνση πρόσβασης ατόμων με ειδικές ανάγκες καθώς η τοποθέτηση ενημερωτικών πινακίδων είναι μερικές από τις δράσεις που προτείνονται για την αποκατάσταση του φυσικού τοπίου.

 

Οι έγκαιρες ενέργειες όλων των εμπλεκομένων φορέων αλλά και των ίδιων των επισκεπτών θεωρείται ότι θα μπορούσαν να συμβάλλουν στην όσο κατά το δυνατόν διαφύλαξη και προστασία του πευκοδάσους αλλά και ολόκληρου του οικοσυστήματος. Είναι καθήκον όλων μας να το περιφρουρούμε και να το προστατεύουμε.

* Ο Θανάσης Αυγερινός είναι Οικονομολόγος, Αντιπεριφερειάρχης Ανατολικής Αττικής