Έγκριση του Σχεδίου Ολοκληρωμένης Αστικής Παρέμβασης (ΣΟΑΠ) Δυτικής Αθήνας από το Περιφερειακό Συμβούλιο Αττικής

Το Περιφερειακό Συμβούλιο Αττικής στην 16^η συνεδρίαση του, η οποία πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη 14/05/2015, ενέκρινε την εισήγηση του Αντιπεριφερειάρχη Π.Ε. Δυτ.Τομέα Αθηνών κ. Σπύρου Τζόκα για το Σχέδιο Ολοκληρωμένης Αστικής Παρέμβασης Δυτικής Αθήνας.

Στην εισήγηση του ο Αντιπεριφερειάρχης τόνισε ότι το κεντρικό όραμα του ΣΟΑΠ είναι, ο επαναπροσδιορισμός της Δυτικής Αθήνας ως ενός ισότιμου της ευρύτερης Αθήνας, με υπέρβαση του διαχρονικού κοινωνικού διαχωρισμού και της θεσμικά δυσμενέστερης θέσης που είχε η περιοχή,μέσω δράσεων που στοχεύουν στην ολοκληρωμένη αντιμετώπιση όλων των διαστάσεων της κρίσης της περιοχής, με κεντρικό παρονομαστή την κοινωνική συνοχή, με ειδική αντιμετώπιση περιοχών με πολύ έντονα προβλήματα και αξιοποίηση περιοχών με δυναμικό πολλαπλασιαστικού χαρακτήρα, με συστηματικότητα, συνέχεια και συντονισμένο χαρακτήρα της παρέμβασης.

Ακολουθεί ολοκληρωμένη η εισήγηση του Αντιπεριφερειάρχη:

Εισήγηση Αντιπεριφερειάρχη Δυτικής Αθήνας κ.Τζόκα  στο Περιφερειακό Συμβούλιο Αττικής (16^η Συνεδρίαση 14/05/2015)

«Έγκριση Σχεδίου Ολοκληρωμένης Αστικής Παρέμβασης (ΣΟΑΠ) Δυτικής Αθήνας»

Η περιοχή της Δυτικής Αθήνας, του Δυτικού Τομέα, αποτελεί μία από τις πιο υποβαθμισμένες περιοχές του Λεκανοπεδίου. Η υποβάθμιση αυτή τονίστηκε και από την πλήρη αδιαφορία τόσο της κεντρικής διοίκησης, όσο και της περιφερειακής αυτοδιοίκησης, τα προηγούμενα χρόνια.

Η πρωτοβάθμια Τοπική Αυτοδιοίκηση, έχοντας συνείδηση των καταστάσεων αυτών, προχώρησε από το 1989 στη δημιουργία οργάνου συνεργασίας για την ανάπτυξη, του Αναπτυξιακού Συνδέσμου Δυτικής Αθήνας (ΑΣΔΑ).

Το 2013, ενόψει του νέου ΕΣΠΑ 2014-2020, ο ΑΣΔΑ, μέσα από προγραμματική σύμβαση με τον ΟΡΣΑ, προχώρησε στην έναρξη των διαδικασιών κατάρτισης του Σχεδίου Ολοκληρωμένης Αστικής Παρέμβαση (ΣΟΑΠ) Δυτικής Αθήνας, με στόχο την προώθηση ολοκληρωμένης στρατηγικής αστικού σχεδιασμού στην περιοχή ευθύνης το, λόγω της κρισιμότητας των προβλημάτων αναπτυξιακής υστέρησης, κοινωνικής και οικονομικής συνοχής, περιβαλλοντικής υποβάθμισης και υποβάθμισης της ποιότητας ζωής, που είναι έκδηλα στην περιοχή της Δυτικής Αθήνας.

Το τελικό σχέδιο ΚΥΑ, που καλούμαστε να συζητήσουμε έχει προκύψει από την συνεργασία του ΑΣΔΑ με τους Δήμους, το ΥΠΑΠΕΝ και την Περιφέρεια Αττικής. Έχει ψηφιστεί από όλα τα Δημοτικά Συμβούλια των Δήμων μελών του ΑΣΔΑ και έχει τεθεί σε διαβούλευση, από το ΥΠΑΠΕΝ, στα συναρμόδια Υπουργεία.

Με το ΣΟΑΠ Δυτικής Αθήνας επιδιώκονται, εντός του πλαισίου των κατευθύνσεων του Εθνικού και Περιφερειακού χωροταξικού σχεδιασμού και βασικών κοινωνικών εξυπηρετήσεων, η αντιμετώπιση της ανεργίας και η δημιουργία επαρκών ευκαιριών απασχόλησης, η ενσωμάτωση των λειτουργιών και των κοινωνικών ομάδων στον αστικό ιστό και η καταπολέμηση του κοινωνικού διαχωρισμού, η αρμονική διάρθρωση των χρήσεων γης, η συνετή διαχείριση του αστικού οικοσυστήματος, η αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών, η ανάπτυξη μέσων πρόσβασης και διακίνησης ανθρώπων και αγαθών φιλικών προς το περιβάλλον, η διατήρηση και ανάδειξη της αστικής πολιτιστικής κληρονομιάς καθώς και η γενικότερη  κοινωνική, οικονομική, περιβαλλοντική και πολιτισμική αναζωογόνηση των πόλεων και των ευρύτερων αστικών περιοχών με μειονεκτικά χαρακτηριστικά.

Τα επιμέρους βήματα που ακολουθήθηκαν ήταν τα εξής:

Ο προσδιορισμός της περιοχής παρέμβασης

Λαμβάνοντας υπόψη  το μέγεθος και την πολυπλοκότητα της Δυτικής Αθήνας, αποφασίστηκε ο προσδιορισμός δύο επιπέδων περιοχής παρέμβασης:

1. Το πρώτο που αφορά το σύνολο της εδαφικής περιοχής των δήμων του ΑΣΔΑ και αποτελεί την ευρύτερη περιοχή παρέμβασης του ΣΟΑΠ Δυτικής Αθήνας, λόγω του ότι ολόκληρη αυτή η περιοχή (με  λιγοστές εξαιρέσεις), παρουσιάζει δυσμενέστερα χαρακτηριστικά κοινωνικού, αναπτυξιακού, πολεοδομικού και περιβαλλοντικού χαρακτήρα, από το υπόλοιπο λεκανοπέδιο.
2. Το δεύτερο  όπου στο εσωτερικό της ευρύτερης περιοχής παρέμβασης, προσδιορίζονται «θύλακες», όπου θα εφαρμοστούν ορισμένες γεωγραφικά εστιασμένες δράσεις. Η επιλογή των θυλάκων έγινε με κριτήρια την ύπαρξη εξαιρετικά έντονων συγκεκριμένων προβλημάτων, τη στρατηγική θέση, που θα βοηθήσει η δράση να λειτουργήσει πολλαπλασιαστικά σε ολόκληρη την περιοχή και η ύπαρξη διαδημοτικής ισορροπίας στη γεωγραφία σημείων εστίασης και δράσεων.

Η στρατηγική του ΣΟΑΠ Δυτικής Αθήνας

Κεντρικό Όραμα του είναι ο επαναπροσδιορισμός της Δυτικής Αθήνας ως ενός ισότιμου της ευρύτερης Αθήνας, με υπέρβαση του διαχρονικού κοινωνικού διαχωρισμού και της θεσμικά δυσμενέστερης θέσης που είχε η περιοχής. Αυτό επιτυγχάνεται με:

ð   Ολοκληρωμένη αντιμετώπιση όλων των διαστάσεων της κρίσης της περιοχής, με κεντρικό παρονομαστή την κοινωνική συνοχή.

ð   Ειδική αντιμετώπιση περιοχών με πολύ έντονα προβλήματα και αξιοποίηση περιοχών με δυναμικό πολλαπλασιαστικού χαρακτήρα. Μερική εστίαση σε θύλακες.

ð   Συστηματικότητα, συνέχεια και συντονισμένος χαρακτήρας της παρέμβασης.

ð   Κεντρικός ρόλος της κοινωνικής διαβούλευσης και συμμετοχής στη διαμόρφωση αλλά κυρίως στην εφαρμογή του ΣΟΑΠ.

ð   Ισχυρή χρηματοδοτική στήριξη, από το νέο ΠΕΠ Αττικής αλλά και από άλλες πηγές.

Βασική επιλογή του είναι η ισότιμη ανάπτυξη με ανισότιμες κατανομές, καθώς η Δυτική Αθήνα αποτέλεσε για δεκαετίες τον παριά των όποιων χρηματοδοτήσεων και επενδύσεων.

Προκαταρκτικό πρόγραμμα δράσεων στα εξής πεδία:

ð   Ασφάλεια

ð   Ανάπτυξη και στήριξη της οικονομικής βάσης

ð   Κοινωνική συνοχή

ð   Ακίνητα, κτιριακό απόθεμα

ð   Περιβάλλον

ð   Πολεοδομία και αστικές υποδομές

Από άποψη χαρακτήρα, από την άλλη πλευρά, οι δράσεις κατατάσσονται στις πιο κάτω κατηγορίες (κάθε δράση μπορεί να κατατάσσεται σε περισσότερες της μιας κατηγορίες, στην περίπτωση που απαιτούνται για την υλοποίησή της διάφορα βήματα διαφορετικού χαρακτήρα, με δεδομένη την πολλαπλότητα των προς αντιμετώπιση ζητημάτων και τη συνακόλουθη συνθετότητα διαφόρων δράσεων):

ð   Νομοθετικού χαρακτήρα (τροποποίηση ή εισαγωγή νομοθετικού πλαισίου).

ð   Διοικητική ενέργεια (εφαρμογή νομοθετικού πλαισίου ή/και άσκηση τρεχουσών αρμοδιοτήτων από φορείς της διοίκησης κατά κανόνα, σε ειδικές περιπτώσεις όμως και από φορείς επαγγελματικούς, ιδιωτικούς, κοινωνικούς).

Με βάση την παραπάνω φιλοσοφία το ΣΟΑΠ Δυτικής Αθήνας κατέληξε στις παρακάτω 55 δράσεις, για την υλοποίηση των οποίων είναι απαραίτητη η συνεργασία διαφορετικών φορέων, όπως οι Δήμοι μέλη του ΑΣΔΑ, ο ίδιος ο ΑΣΔΑ,  Περιφέρεια Αττικής, τα Υπουργεία: Εσωτερικών, Οικονομίας, Υποδομών, Ναυτιλίας και Τουρισμού, Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων, Υγείας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, Εργασίας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Εξωτερικών, Εθνικής Άμυνας, Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Οικονομικών, έτσι όπως αποτυπώνονται στην αντίστοιχη ΚΥΑ προς υπογραφή, που θα είναι το έναυσμα για τη χρηματοδότηση και υλοποίηση των δράσεων που τελικά θα επιλεγούν.

Οι 55 δράσεις είναι οι εξής:

1. Ενέργειες προώθησης της κοινωνικής ένταξης ευάλωτων και ειδικών ομάδων του πληθυσμού.
2. Ειδικές δράσεις διευκόλυνσης της καθημερινότητας σε ευάλωτες ομάδες κατοίκων ή/και προβληματικές ζώνες.
3. Βελτίωση των υποδομών περίθαλψης και πρόνοιας και της ίσης πρόσβασης σε αυτές.
4. Ειδικές δράσεις για εντοπισμένα ακραία προβλήματα φτώχειας.
5. Ενέργειες δια βίου μάθησης.
6. Βελτίωση των υποδομών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.
7. Επιμόρφωση μεταναστών και Ρομά για διευκόλυνση κοινωνικής ένταξης (γλώσσα κλπ) και για μείωση του ψηφιακού χάσματος.
8. Εφαρμογή εθνικής στρατηγικής για του Ρομά (σκέλος στέγασης).
9. Μέτρα στεγαστικής πολιτικής.
10. Στήριξη νέων μορφών κοινωνικής οικονομίας.
11. Οριζόντια ενίσχυση της επιχειρηματικότητας στη Δυτική Αθήνα.
12. Κλαδική ανασυγκρότηση οικονομικής βάσης Δυτικής Αθήνας.
13. Καθορισμός ειδικών ενισχύσεων προς τις επιχειρήσεις της Δυτικής Αθήνας, κυρίως μέσω του Αναπτυξιακού Νόμου.
14. Ειδικά μέτρα στήριξης του εμπορίου.
15. Παρεμβάσεις ενίσχυσης αστικών cluster.
16. Ενίσχυση διατροφικής γεωργίας.
17. Ειδικά μέτρα στήριξης του τουρισμού.
18. City Marketing & BrandingΔυτικήςΑθήνας.
19. Επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση.
20. Αξιοποίηση ακινήτων του δημοσίου τομέα στη Δυτική Αθήνα.
21. Μετακίνηση σημαντικών φορέων του δημοσίου τομέα στη Δυτική Αθήνα.
22. Βελτίωση αστικής σήμανσης και πληροφόρησης.
23. Ενέργειες υποστήριξης ΑΜΕΑ.
24. Βελτίωση αστικής υποδομής υπέρ ΑΜΕΑ.
25. Παρεμβάσεις ρυμοτομίας.
26. Αναθεώρηση πολεοδομικού σχεδιασμού.
27. Οικονομικά εργαλεία εφαρμογής πολεοδομικού σχεδιασμού.
28. Δημιουργία προδιαγραφών και οδηγού για παρεμβάσεις στο δημόσιο χώρο.
29. Αθλητικές υποδομές και δραστηριότητες άσκησης του πληθυσμού.
30. Δράσεις για την αντιμετώπιση προβλημάτων που συνδέονται με τα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος.
31. Ειδικές ζώνες ανάπλασης.
32. Νέες πεζοδρομήσεις.
33. Αναβάθμιση επιλεγμένων εκτατικών κοινόχρηστων χώρων και μεγάλων χώρων πρασίνου.
34. Αντιμετώπιση υψηλών πυκνοτήτων, εξασφάλιση κοινόχρηστων χώρων.
35. Αναμόρφωση πεζοδρομίων.
36. Δράσεις για την αντιμετώπιση προβλημάτων του θεσμικού πλαισίου προστασίας και χρήσεις των διατηρητέων κτιρίων.
37. Δράσεις για τα εγκαταλελειμμένα κτίρια.
38. Αποκατάσταση προσβασιμότητας στους κοινόχρηστους χώρους.
39. Αντιπλημμυρική υποδομή.
40. Καλλιτεχνικές παρεμβάσεις στο δημόσιο.\
41. Έξυπνη και ψηφιακή Δυτική Αθήνα.
42. Παρέμβαση στο ψηφιακό απόθεμα-Απόσυρση.
43. Οριζόντια μέτρα στήριξης αγοράς ακινήτων.
44. Εξειδίκευση και εφαρμογή ΣΒΑΚ Δυτικής Αθήνας.
45. Προώθηση νέων χώρων στάθμευσης σε κατάλληλες θέσεις.
46. Δίκτυο ποδηλατοδρόμων.
47. Ενίσχυση Μέσων Μαζικής Μεταφοράς και οργανική ένταξη μέσων σταθερής τροχιάς στη Δυτική Αθήνα.
48. Αντιμετώπιση ηχορρύπανσης.
49. Αντιμετώπιση οπτικής ρύπανσης.
50. Αστική γεωργία-Πράσινες ταράτσες.
51. Δράσεις για τον εκσυγχρονισμό του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας και την ενεργειακή αποδοτικότητα.
52. Σύστημα επανάχρησης ύδατος σε δημοτικά κτίρια.
53. Αναβάθμιση διαχείρισης απορριμμάτων.
54. Αντιμετώπιση της παραβατικότητας.
55. Τεχνική υποστήριξη εφαρμογής.

Κλείνοντας, θα μου επιτρέψετε να επισημάνω τέσσερα (4) κρίσιμα σημεία:

1. Για την παρακολούθηση και αξιολόγηση της υλοποίησης του ΣΟΑΠ δημιουργείται Επιτροπή, όπου συμμετέχουν ισότιμα οι Δήμοι μέλη του ΑΣΔΑ, ο ΑΣΔΑ και η Περιφέρεια Αττικής,
2. Το σύνολο των σχεδιαζόμενων ενεργειών έχουν συνέργειες μεταξύ τους. Πρόκειται για μία ολοκληρωμένη πρόταση, που μπορεί να αποτελέσει τη βάση για να ξεφύγει επιτέλους η Δυτική Αθήνα από τον φαύλο κύκλο υπανάπτυξης όπου έχει εγκλωβιστεί
3. Φορέας Διαχείρισης του προγράμματος θα είναι ό ΑΣΔΑ
4. Η χρηματοδότηση των δράσεων του ΣΟΑΠ Δυτικής Αθήνας προβλέπεται να γίνεται από το ΠΕΠ Αττικής, τα Επιχειρησιακά Προγράμματα των Υπουργείων και από άλλους πόρους Ευρωπαϊκούς.