Η ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΤΟΥ ΑΝΤΙΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΡΧΗ ΣΠΥΡΟΥ ΤΖΟΚΑ

ΣΤΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΠΕΣΔΑ

8-10-2015

ΓΙΑ ΔΗΜΟΣΙΟ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ ΤΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΩΝ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ

1. Τι εννοούμε όταν μιλάμε για ιδιωτικοποίηση  στη διαχείριση των απορριμμάτων; Εννοούμε το   «σχεδιο για τις ΣΔΙΤ» και στις αναθέσεις υπηρεσιών από ΟΤΑ-ΦοΔΣΑ  σε ιδιώτες .

Με άλλα λόγια και κατανοητά σε αυτό το σχέδιο που υλοποιείται η εμπλοκή του ιδιωτικού τομέα στο πεδίο που αναγνωρίζεται  ως υπηρεσίες  της αυτοδιοίκησης.

2. Που προσδιορίζεται  ο Δημόσιος  χαρακτήρας  της διαχείρισης απορριμμάτων; Προσδιορίζεται στην  υποχρέωση της συντεταγμένης πολιτείας να διασφαλίζει την  ασφαλή διάθεση των αποβλήτων , με προστασία της δημόσιας υγείας  και του περιβάλλοντος. 

Αυτό σημαίνει ότι το δικαίωμα των πολιτών για ασφαλή διάθεση των αποβλήτων δεν μπορεί γίνεται αντικείμενο  οικονομικής εκμετάλλευσης  με όρους αγοράς και επιχειρηματικού κέρδους.

3. Ποια λύση προκρίνουμε εμείς με την αναθεώρηση του ΠΕΣΔΑ.; Προκρίνουμε τη δεύτερη λύση: το δημόσιο χαρακτήρα της διαχείρισης των απορριμμάτων.

Αυτό όχι για λόγους ιδεοληψίας, εμμονών ή ακαλλιέργητων  θεωρημάτων χωρίς πρακτική αξία, αλλά επειδή θεωρούμε ότι η πρόταση μας διασφαλίζει τα συμφέροντα του κοινωνικού συνόλου.

4. Ποια είναι τα πλεονεκτήματα του δημόσιου χαρακτήρα της διαχείρισης των απορριμμάτων;

ü  Το κρίσιμο σημείο  του δημόσιου χαρακτήρα στη διαχείριση απορριμμάτων δεν είναι η μονοσήμαντη δημόσια ή δημοτική ιδιοκτησία σε όλες τις εγκαταστάσεις…. Δεν είναι αυτό και να μην γίνονται συγχύσεις.

ü  Είναι κάτι ευρύτερο που έχει να κάνει με την υπεράσπιση του θεσμού της αυτοδιοίκησης διαχρονικά. Είναι η αποκλειστική και αυτόνομη δυνατότητα των θεσμών της  Αυτοδιοίκησης -που έχουν την αρμοδιότητα- να διοικούν και να καθορίζουν τους όρους της διαχείρισης στα όρια της αρμοδιότητάς τους.

ü  Η επιλογή, συνεπώς, για στήριξη του δημόσιου χαρακτήρα σημαίνει διασφάλιση ότι η Αυτοδιοίκηση διατηρεί το πρώτο ρόλο και λόγο

  • στο σχεδιασμό,
  • την λειτουργία
  • και στο κόστος που πληρώνει ο δημότης.

ü  Δημιουργούνται λοιπόν οι προϋποθέσεις

  • για κοινωνικό έλεγχο, 
  • για ανάπτυξη των τοπικών δράσεων  που θα φέρουν θέσεις εργασίας
  • και για συμμετοχή των πολιτών. 

ü  Αντίθετα, στο σχέδιο των   ΣΔΙΤ ,  αυτό που ενδιαφέρει είναι  τα ιδιωτικά συμβόλαια  η υπεραξία και τελικά η κερδοφορία.

ü   Το δημόσιο αναλαμβάνει όλα τα ρίσκα, δεσμεύεται για την τελική διάθεση, αφήνει τον έλεγχο και την κοστολόγηση στον επιχειρηματία και τα  δημοτικά τέλη να τροφοδοτούν την κερδοφορία των επενδυτών. (παρακάτω θα αναφέρω και κάποια παραδείγματα)

ü  σύμφωνα με τους σχεδιασμούς αυτούς, (όπως τουλάχιστον τους είδαμε πριν) προβλέπεται σειρά προϋποθέσεων που λειτουργούν σε βάρος του δημοσίου συμφέροντος και αναιρούν και το ρόλο της αυτοδιοίκησης.

ü  Συγκεκριμένα:

α) το δημόσιο εγγυάται, ευθέως ή συγκαλυμμένα μέσω του αυξημένου κόστους υπηρεσιών, για ελάχιστες ποσότητες σύμμεικτων απορριμμάτων, για αρκετά  χρόνια,

β) ο ανάδοχος απαλλάσσεται ευθυνών και αποζημίωσης για όποια μεταβολή επέλθει στον συμφωνηθέντα χρόνο είτε στη σύνθεση των απορριμμάτων είτε στις ποσότητες ή στο νομικό καθεστώς για έργα διαχείρισης απορριμμάτων και

όχι μόνο (όπως πλέον  προβλέπεται στην ΕΕ ακόμη και για το νόμο 3389/2005 για τις ΣΔΙΤ),

γ) ο ιδιώτης που αναλαμβάνει τη λειτουργία, συντήρηση, εκμετάλλευση, ελέγχεται από «ανεξάρτητο ελεγκτή» που ο ίδιος επιλέγει και πληρώνει,

δ) οι ΟΤΑ, ως πελάτες πλέον,  πληρώνουν για να εισέλθουν στις μονάδες αλλά θα πληρώνουν επιπλέον για να φθάσουν στις μονάδες και θα πληρώνουν ξανά για την οργάνωση προγραμμάτων διαλογής, ως οφείλουν.

ε) οι δημότες θα επωμιστούν συνολικό κόστος δυσανάλογο με τα απορρίμματα που πετούν και μάλιστα σε περίοδο κρίσης..

ü  Αναφορικά με τις περιβαλλοντικές συνέπειες  παρότι  δεν προτείνεται  σε πρώτη φάση, όλες οι ενδείξεις οδηγούν ότι  πρόκειται για  υποταγή όλης της διαχείρισης στη στρατηγική της καύσης.

ü  Τέλος, αναφορικά με το μύθο ότι  ιδιωτικοποίηση  των υπηρεσιών καθαριότητας των   ΟΤΑ, (κύρια αναθέσεις αποκομιδης/μεταφοράς,) κανένα στοιχείο και καμία μελέτη    δεν δικαιολογούν οικονομικό όφελος για τους δήμους και τους δημότες.

ü  Υπάρχουν παραδείγματα που δείχνουν και το μέγεθος της ιδιωτικοποίησης αλλά και στα συγκρουόμενα συμφέροντα της δημόσιας και ιδιωτικής σφαίρας στη διαχείριση των απορριμμάτων.

ü  ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 1:  Η προηγούμενη σύμβαση ΣΔΙΤ: Τι αναλαμβάνει ο καθένας, δηλαδή ο κάθε συμβαλλόμενος δηλαδή ο ΕΔΣΝΑ και ο Ιδιωτικός Φορέας Σύμπραξης (ΙΦΣ). 

v  Η Αναθέτουσα Αρχή (Ε.Δ.Σ.Ν.Α.) θα αναλάβει:

  • Τη διάθεση κατάλληλων χώρων για την εγκατάσταση των υποδομών.
  • Τον καθορισμό ελάχιστης απαιτούμενης δυναμικότητας κάθε Μ.Ε.Α.
  • Την καταβολή του συμβατικού τιμήματος, λαμβάνοντας υπόψη τυχόν αποζημιώσεις εξαιτίας μειωμένης απόδοσης του Αναδόχου.
  • Την παρακολούθηση και έλεγχο της υλοποίησης της σύμβασης και της ποιότητας των παρεχομένων υπηρεσιών.

v  Ιδιωτικός Φορέας Σύμπραξης (ΙΦΣ) θα αναλάβει:

  • Τη χρηματοδότηση του Έργου με ίδια ή / και δανειακά κεφάλαια,
  • Τη σύνταξη του συνόλου των απαραίτητων μελετών
  • Το σύνολο των εργασιών κατασκευής των Μ.Ε.Α.
  • Τη λειτουργία και συντήρηση των τεσσάρων ΜΕΑ καθ’ όλη τη διάρκεια της σύμβασης, έτσι ώστε οι παρεχόμενες υπηρεσίες να ανταποκρίνονται στα επιθυμητά επίπεδα απόδοσης.
  • Την εμπορική εκμετάλλευση των παραγόμενων προϊόντων.
  • Την ασφάλιση των κτιριακών και λοιπών εγκαταστάσεων και συστημάτων των υποδομών που αποτελούν αντικείμενο της Σύμβασης Σύμπραξης
  • Αν αυτό δεν είναι πλήρης και καθαρή ιδιωτικοποίηση τότε τι είναι;

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 2: Η δημιουργία 4 μονάδων επεξεργασίας 1.350.000 τόνων ετησίως σύμμεικτων απορριμμάτων με ΣΔΙΤ σε χρονικό ορίζοντα 25 ετών, με διασφάλιση εγγυημένης ελάχιστης ποσότητας.

Πότε; Όταν  έχοντας μπει σε μακρύ τούνελ φτώχειας και ανέχειας το αναμενόμενο είναι η μείωση στην κατανάλωση και η αλλαγή καταναλωτικών συνηθειών άρα και η μείωση των απορριμμάτων, για να μη μιλήσουμε για τη διαλογή σκουπιδιών από τους κάδους για λόγους επιβίωσης .

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 3. Σύγκρουση συμφερόντων

Το δημόσιο ως κύριος των υποδομών επεξεργασίας-διάθεσης έχει υπέρτερο συμφέρον, περιβαλλοντικό και οικονομικό, αλλά και κανονιστική υποχρέωση απέναντι στην ΕΕ να επιτυγχάνει μείωση των απορριμμάτων, ακόμη και εάν αυτό συνεπάγεται την μειωμένη είσοδο απορριμμάτων στις μονάδες επεξεργασίας, πολλώ δε μάλλον όταν πρόκειται για την είσοδο σε ΧΥΤΥ.

Αντίθετα ο Ιδιώτης –Ανάδοχος που έχει, στο πλαίσιο ΣΔΙΤ, την εκμετάλλευση των Μονάδων Επεξεργασίας Απορριμμάτων πληρώνεται με την ποσότητα των εισερχομένων και ως εκ τούτου έχει όφελος να διατηρεί ή και να αυξάνει την ποσότητα των εισερχομένων απορριμμάτων.

Εξ άλλου, όσοι συμμετείχαν στο διάλογο της κυβέρνησης με τους επενδυτές, σημειώνουν ότι στρατηγικό σημείο είναι η ελάχιστη εγγυημένη ποσότητα απορριμμάτων.

  • Θα μπορούσα να απαριθμήσω πολλά παραδείγματα, που δείχνουν ότι ιδιωτικοποίηση του συνόλου της διαχείρισης των απορριμμάτων μέσω των ΣΔΙΤ εξυπηρετεί μόνο τα εργολαβικά –κατασκευαστικά συμφέροντα.
  • με γνώμονα τη μεγαλύτερη κερδοφορία τους και όχι της προστασίας της υγείας του λαού και του περιβάλλοντος
  • Αντίθετα οι εργαζόμενοι στους ΟΤΑ, οι δημότες, η κοινωνία πλήττονται.
  • Δεν πρέπει να λησμονούμε ότι τα απορρίμματα είναι στην τρίτη θέση του τζίρου μετά από τα ναρκωτικά και τα όπλα…..και όψιμα της εμπορίας ανθρώπων Και η μαφία στην Ιταλία με αυτά είχε εμπλοκή.
  • Σε όλη την Ελλάδα 13 διαγωνισμοί για τις Συμπράξεις Δημόσιου Ιδιωτικού Τομέα στη διαχείριση απορριμμάτων, προεκτιμούμενου συνολικού προϋπολογισμού 2,1 δις ευρώ σε τιμές 2012: στην Περιφέρεια Πελοποννήσου,στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας, στις Σέρρες, στην Ηλεία και ακολουθούν Αιτωλοακαρνανία, Αχαΐα, τέσσερις (4) διαγωνισμοί στην Αττική ,Ήπειρος , Ανατολική Μακεδονία & Θράκη και Κέρκυρα.
  • Η ιδιωτικοποίηση θα επεκταθεί παράλληλα και στην αποκομιδή γιατί οι ΟΤΑ μετά την αφαίμαξη ( και τις συνέπειες του μνημονίου) ,δεν θα μπορούν να αντέξουν πλέον το βάρος της λειτουργίας των υπηρεσιών καθαριότητας.
  • Αυτή ακριβώς την κατεύθυνση αντιπαλεύουμε και γι΄αυτό υποστηρίζουμε το δημόσιο χαρακτήρα της διαχείρισης των απορριμμάτων και γι΄αυτό τελειώσαμε και τους διαγωνισμούς για τα φαραωνικά εργοστάσια ΣΔΙΤ.

v  Και έχει ενδιαφέρον για όλους να προχωρήσουμε σε κάποιες αξιολογήσεις και αποτιμήσεις….και αυτό το λέω γιατί σε καιρούς χαλεπούς, όπου η φενάκη των ιδιωτικοποιήσεων κυριαρχεί, η Περιφέρεια κατήργησε τις ΣΔΙΤ και όχι μόνο….