Τί θεωρείται Ατύχημα και ειδικότερα Βιομηχανικό Ατύχημα Μεγάλης Έκτασης(ΒΑΜΕ) και Τεχνολογικό Ατύχημα;
Ατύχημα: Χαρακτηρίζεται κάθε βίαιο συμβάν το οποίο προκαλεί σωματική ή διανοητική βλάβη καθώς και οποιαδήποτε βλαπτική επίδραση προκληθεί από εξωγενείς παράγοντες κατά τη διάρκεια του συμβάντος.
Βιομηχανικά Ατυχήματα Μεγάλης Έκτασης (ΒΑΜΕ): Θεωρούνται τα ατυχήματα, που μπορεί να έχουν επιπτώσεις στους ανθρώπους και στο περιβάλλον έξω από τα όρια της βιομηχανικής εγκατάστασης.
Τεχνολογικό Ατύχημα Μεγάλης Έκτασης (ΤΑΜΕ): Είναι ένα συμβάν όπως πυρκαγιά, έκρηξη ή διαρροή που προκύπτει από ανεξέλεγκτες εξελίξεις κατά τη λειτουργία μιας εγκατάστασης ή κατά τη διαδικασία διακίνησης, στην οποία υπάρχουν μία ή περισσότερες επικίνδυνες ουσίες και προκαλεί μεγάλους κινδύνους, άμεσους ή απώτερους στον άνθρωπο (εντός ή εκτός της εγκατάστασης) ή/και στο περιβάλλον.
Γίνεται κατανοητό ότι η κύρια αιτία όλων αυτών είναι η «λάθος κίνηση» στην παραγωγή, διακίνηση, αποθήκευση επικίνδυνων υλικών. Επικίνδυνα υλικά είναι χημικές ουσίες και παρασκευάσματα που λόγω των ιδιοτήτων τους ή της κατάστασης τους μπορεί να προκαλέσουν δυσμενείς επιδράσεις στη ζωή και στην υγεία των ανθρώπων, στο περιβάλλον και σε υλικά αγαθά.
Τα ΤΑΜΕ – ΒΑΜΕ έχουν κάποια χαρακτηριστικά που τα διαφοροποιούν από τις φυσικές καταστροφές.
- Δεν έχουν εποχικό χαρακτήρα (όπως π.χ. οι δασικές πυρκαγιές) και δεν μπορούν να προβλεφθούν. * Μπορεί να έχουν πολύ εκτεταμένες και σοβαρές επιπτώσεις στον πληθυσμό και στο περιβάλλον.
- Εκτός του άμεσου αριθμού θυμάτων (νεκρών & τραυματιών) μπορεί να έχουν και μακροπρόθεσμες συνέπειες στην υγεία των ατόμων της περιοχής.
- Κάθε ατύχημα έχει μεγάλη πιθανότητα να επεκταθεί προκαλώντας αλυσιδωτό ατύχημα (domino) είτε στην ίδια μονάδα, είτε σε γειτονικές.
- Έχουν μεγάλο εύρος διάρκειας ανάλογα με τη μορφή εκδήλωσης του περιστατικού από λίγες ώρες σε αρκετές ημέρες.
Οι επιπτώσεις των Τεχνολογικών Ατυχημάτων
- Σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία του ανθρώπου (θάνατοι, τραυματισμοί, δηλητηριάσεις) που συμβαίνουν στους εργαζόμενους σε μία εγκατάσταση ή στους περιοίκους.
- Αναγκαστική εκκένωση μιας περιοχής από τον πληθυσμό (κατοίκους, εργαζόμενους, διερχόμενους) ακόμη και σε μεγάλη απόσταση από το σημείο του ατυχήματος.
- Καταστροφικές επιπτώσεις στο περιβάλλον (βιότοποι, υδατικά συστήματα, γεωργικές εκτάσεις).
- Υλικές ζημιές στην εγκατάσταση και στις περιουσίες της ευρύτερης του ατυχήματος περιοχής.
Η υγεία των εργαζομένων στην εγκατάσταση ή/και του κοινού που βρίσκεται κοντά στο χώρο του ατυχήματος είναι δυνατόν να κινδυνεύσει:
- από εγκαύματα λόγω έκθεσης σε θερμική ακτινοβολία,
- από τραυματισμούς που οφείλονται στο ωστικό κύμα και στα πρωτογενή και δευτερογενή θραύσματα λόγω εκρήξεων,
- και από δηλητηρίαση ή χημικά εγκαύματα λόγω έκθεσης σε τοξικές ουσίες [εισπνοή (ιnhalation), επαφή με το δέρμα (absorption), κατάποση τροφής (ingestion)].
Οι επιπτώσεις στην υγεία ενός ζωντανού οργανισμού από την έκθεση σε κάποια χημική ουσία εξαρτώνται από αυτήν καθεαυτή την ουσία, την οδό εισόδου και την ποσότητα που θα εισέλθει στον οργανισμό και βεβαίως την ανθεκτικότητα του οργανισμού.
Πολλές επικίνδυνες χημικές ουσίες γίνονται αντιληπτές από:
- το χρώμα τους,
- την οσμή τους,
- τα συμπτώματα που προκαλούν (πχ. ερεθισμό ματιών/δέρματος/λαιμού, δυσκολία στην αναπνοή, αίσθημα ναυτίας, πονοκέφαλο, ζαλάδα, κλπ).
Πολλές δεν είναι ορατές, δεν έχουν οσμή ή χρώμα και τα συμπτώματα από την έκθεση σε αυτές δεν είναι πάντοτε άμεσα αντιληπτά, ενώ δεν παρουσιάζουν όλα τα άτομα τον ίδιο βαθμό ευπάθειας όταν εκτεθούν στην ίδια ποσότητα μίας χημικής ουσίας.
Στις πιο ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού ανήκουν:
- τα άτομα μικρής ηλικίας (βρέφη, νήπια, παιδιά),
- οι ηλικιωμένοι,
- οι έγκυοι
- και τα άτομα που έχουν ήδη κάποιο πρόβλημα υγείας (π.χ. άσθμα, κλπ).
Ανάλογα με τα επίπεδα των τριών κατηγοριών επιπτώσεων:
- θερμική δόση (θερμική ακτινοβολία),
- υπερπίεση (ωστικό κύμα),
- συγκέντρωση (τοξική ουσία)
Ορίζονται συνήθως τρεις ζώνες προστασίας (επιπτώσεων):
- Ζώνη Ι: Ζώνη Προστασίας Δυνάμεων Καταστολής : σοβαροί τραυματισμοί και θάνατοι σε σημαντικό ποσοστό.
- Ζώνη ΙΙ: Ζώνη Προστασίας Πληθυσμού – Σοβαρές Επιπτώσεις : για τα περισσότερα άτομα της ζώνης αυτής αναμένονται μη-ανατάξιμες βλάβες στην υγεία τους και πιθανοί θάνατοι σε μικρό ποσοστό του πληθυσμού. Συστηματικές ενέργειες διάσωσης από τα σωστικά συνεργεία.
- Ζώνη ΙΙΙ: Ζώνη Προστασίας Πληθυσμού – Μέτριες Επιπτώσεις : δεν αναμένονται θάνατοι ενώ σε μικρό αριθμό ατόμων της ζώνης αυτής αναμένονται βλάβες στην υγεία τους. Η διάσωση γίνεται κύρια με ίδια μέσα από τον πληθυσμό και σε λίγες περιπτώσεις από τα σωστικά συνεργεία.
Βασικές οδηγίες αυτοπροστασίας:
Περισσότερα στο: